Standardy Ochrony Małoletnich - Bibiloteka Wielka Wieś, Biblioteka Bębło Filia, Biblioteka w Szycach

Standardy Ochrony Małoletnich

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

obowiązujące w Gminnej Bibliotece Publicznej w Wielkiej Wsi

(wersja pełna)

Działając na podstawie art. 22b ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich – Dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi wprowadza do stosowania „Standardy Ochrony Małoletnich” (zwane dalej „Standardami”), których naczelnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim, korzystającym z Biblioteki, dbałość o ich dobro, uwzględnianie ich potrzeb i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie.

Należy z całą mocą podkreślić, iż podstawą wszelkich działań podejmowanych przez pracowników Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi jest naczelna zasada działania dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Pracownicy Gminnej Biblioteki Publicznej
w Wielkiej Wsi traktują dziecko z szacunkiem oraz uwzględniają jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez pracownika wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Pracownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi realizując powyższą zasadę, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi oraz swoich kompetencji. Dobro i bezpieczeństwo dzieci jest priorytetem wszelkich działań podejmowanych przez pracowników Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi.

Niniejszy system ochrony dzieci przed krzywdzeniem określa procedury interwencji, działania profilaktyczne, edukacyjne, zasady zapobiegania krzywdzeniu dzieci, a w sytuacji gdy do krzywdzenia doszło – określa zasady zmniejszenia rozmiaru jego skutków poprzez prawidłową i efektywną pomoc małoletniemu oraz wskazuje odpowiedzialność osób zatrudnionych w Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi za bezpieczeństwo dzieci uczęszczających na zajęcia realizowane przez Bibliotekę oraz korzystających z innych form współpracy z Biblioteką.

Standard 1 – Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi opracowała, przyjęła i wdrożyła do realizacji Standardy Ochrony Małoletnich, które określają:

Procedury reagowania na krzywdzenie.
Procedury i osoby odpowiedzialne za przyjęcie zgłoszenia, dokumentowanie i dalsze działania pomocowe w sytuacji krzywdzenia małoletniego.
Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Zasady bezpiecznych relacji personel – małoletni, w tym zachowania niedozwolone.
Zasady bezpiecznych relacji małoletni – małoletni, w tym zachowania niedozwolone.
Procedury ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci.
Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu.

Standard 2 – Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi stosuje zasady bezpiecznej rekrutacji Personelu.

Standard 3 – Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi wdrożyła i stosuje procedury interwencyjne, które znane są i udostępnione całemu Personelowi. Każdy pracownik wie, komu należy zgłosić informację o krzywdzeniu małoletniego i kto jest odpowiedzialny za działania interwencyjne. Każdemu pracownikowi Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi udostępnione są dane kontaktowe do lokalnych instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie i interwencję w przypadku krzywdzenia małoletnich.

Standard 4 – Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi zapewnia swoim pracownikom edukację w zakresie ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia.

Standard 5 – Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi przyjęła zasady upowszechniania, monitoringu zgodności przyjętych działań z przyjętymi standardami i okresowej weryfikacji: co najmniej raz na 2 lata monitoruje i w razie konieczności ewaluuje zapisy Standardów, konsultując się z Personelem, a także z rodzicami dzieci i dziećmi uczęszczającymi na zajęcia realizowane przez Bibliotekę lub/i korzystających z innych form współpracy
z Biblioteką. Gminna Biblioteka Publiczna w Wielkiej Wsi aktualizuje obowiązujące Standardy.

Rozdział 1.

Postanowienia ogólne

Ilekroć w niniejszych Standardach jest mowa bez bliższego określenia o:

Bibliotece – należy przez to rozumieć Gminną Bibliotekę Publiczną w Wielkiej Wsi;
Dyrektorze – należy przez to rozumieć Dyrektora Gminnej Biblioteki Publicznej
w Wielkiej Wsi;
Pracowniku – należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną w Gminnej Bibliotece Publicznej w Wielkiej Wsi na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy wolontariackiej, umowy/skierowania do odbycia stażu lub innego stosunku prawnego, która z racji pełnionej funkcji lub zadań ma (nawet potencjalny) kontakt z dziećmi. Ogół pracowników tworzy personel Biblioteki;
Osobie odpowiedzialnej za Internet – należy przez to rozumieć Pracownika pełniącego dyżur w pomieszczeniu wypożyczalni w danym dniu, sprawującego nadzór nad korzystaniem z Internetu przez dzieci na terenie Biblioteki oraz nad bezpieczeństwem dzieci w Internecie;
Osobie odpowiedzialnej za Standardy – należy przez to rozumieć Dyrektora lub wyznaczonego przez Dyrektora Pracownika, sprawującego nadzór nad realizacją niniejszych Standardów;
Instytucji/placówce– należy przez to rozumieć każdą instytucję świadczącą usługi dzieciom lub działającą na rzecz dzieci;
dziecku – należy przez to rozumieć każdą osobę małoletnią uczęszczającą na zajęcia realizowane przez Bibliotekę lub/i korzystającą z innych form współpracy
z Biblioteką;
małoletnim – należy przez to rozumieć zgodnie z kodeksem cywilnym osobę od urodzenia do ukończenia 18 roku życia (osoba niepełnoletnia);
danych osobowych dziecka – należy przez to rozumieć wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka, uczęszczającego na zajęcia realizowane przez Bibliotekę lub/i korzystającego z innych form współpracy z Biblioteką;
krzywdzeniu małoletniego – należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę małoletniego przez jakąkolwiek osobę lub zagrożenie dobra małoletniego, w tym jego zaniedbywanie. Krzywdzeniem jest:

a) przemoc fizyczna – jest to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być m. in. złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne. Przemoc fizyczna powoduje lub może spowodować utratę zdrowia bądź też zagrażać życiu;
b) przemoc emocjonalna – to w szczególności powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie małoletniego, nieustanna krytyka;
c) przemoc seksualna – to angażowanie małoletniego w aktywność seksualną przez osobę dorosłą. Wykorzystywanie seksualne odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie małoletniego, współżycie z małoletnim) oraz zachowania bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie małoletniemu materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm);
d) przemoc ekonomiczna – to niezapewnianie odpowiednich warunków do rozwoju dziecka, m.in. odpowiedniego odżywiania, ubrania, potrzeb edukacyjnych czy schronienia, w ramach środków dostępnych rodzicom lub opiekunom. Jest to jedna
z form zaniedbania;

opiekunie prawnym dziecka – należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzica lub opiekuna prawnego, albo inną osobę uprawnioną do reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub prawomocnego orzeczenia sądu, np. rodzica zastępczego;
zgodzie opiekuna prawnego dziecka– należy przez to rozumieć zgodę co najmniej jednego z opiekunów prawnych dziecka. W przypadku braku porozumienia między opiekunami dziecka konieczne jest poinformowanie opiekunów o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinno-opiekuńczy;
zgodzie dziecka – oznacza wyrażoną wspólnie z opiekunem prawnym zgodę dziecka po ukończeniu przez niego 13 roku życia oraz zgodę samodzielną – wyrażoną przez dziecko po uzyskaniu pełnoletności.

Rozdział 2.

Polityka ochrony małoletnich przed krzywdzeniem

Celem Standardów Ochrony Małoletnich jest:

zwrócenie uwagi Pracowników oraz rodziców dzieci na konieczność podejmowania wzmożonych działań na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem;
określenie zakresu obowiązków Pracowników w działaniach podejmowanych na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem;
wypracowanie adekwatnej procedury do wykorzystania podczas interwencji
w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich.

Pracownicy w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego oraz stosują zasady określone w Standardach.
Niedopuszczalne jest stosowanie przez Pracowników wobec małoletniego jakiejkolwiek formy przemocy.
Ze Standardami zapoznawani są Pracownicy Biblioteki, dzieci oraz ich opiekunowie prawni, a także pełnoletni użytkownicy Biblioteki.
Znajomość i praktyczne stosowanie Standardów Ochrony Małoletnich jest obowiązkiem wszystkich Pracowników; wszyscy Pracownicy Biblioteki zobowiązani są do przestrzegania zasad i obowiązków w nich zawartych.

Standardy udostępniane są dzieciom (małoletnim), ich opiekunom oraz pełnoletnim użytkownikom Biblioteki przez publikację ich na stronie internetowej Biblioteki oraz
w BIP.
Dyrektor wyznacza bibliotekarzy w bibliotece głównej i w filiach jako osoby odpowiedzialne za monitorowanie realizacji Standardów, reagowanie na sygnały ich naruszenia, ewaluowanie i modyfikowanie zapisów Standardów i prowadzenie rejestru zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających dobru małoletniego oraz rejestru interwencji.
Za monitoring bezpieczeństwa urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu,
w tym stanowisk komputerowych w czytelni, Dyrektor czyni odpowiedzialnymi bibliotekarzy w bibliotece głównej i w filiach bibliotecznych, którzy pełnią dyżur na wypożyczalni i udostępniają użytkownikom komputery, tablety, czytniki itp. oraz sprawują opiekę nad korzystaniem z drukarki. Każda osoba korzystająca z komputera wpisuje się do rejestru czytelni- Ewidencja czytelników korzystających z bezpłatnego dostępu do Internetu.
O zasadach obowiązujących użytkowników Biblioteki informowani są opiekunowie dziecka, zapisujący je do Biblioteki i podpisujący kartę zapisów. Podpisanie karty zapisów oznacza potwierdzenie znajomości Regulaminu określającego zasady
i warunki korzystania z Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi.

Rozdział 3.

Zasady bezpiecznych relacji personel – małoletni, w tym zachowania niedozwolone

Podstawową zasadą relacji między małoletnimi a Pracownikami jest działanie dla dobra dziecka, z poszanowaniem jego godności, z uwzględnieniem jego emocji
i potrzeb oraz w jego najlepszym interesie.

Pracownicy Biblioteki działają wyłącznie w ramach obowiązującego prawa, regulaminów wewnętrznych obowiązujących w Bibliotece oraz swoich uprawnień
i kompetencji.
Zasady bezpiecznych relacji personelu z dziećmi obowiązują wszystkich Pracowników Biblioteki.

Standardem jest utrzymywanie profesjonalnej relacji z dziećmi i reagowanie względem nich w sposób niezagrażający, adekwatny do sytuacji i sprawiedliwy wobec innych dzieci.
Standardem jest zachowanie cierpliwości i szacunku w komunikacji z dziećmi, podkreślające zrozumienie dla uczuć przeżywanych przez nich i okazujące zainteresowanie, wsparcie i gotowość do rozmowy.
Standardem jest działanie w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji zachowania.
Standardem jest informowanie małoletnich o zasadach korzystania z Biblioteki.

Standardem jest prowadzenie aktywności z dziećmi przez bibliotekarzy podczas różnorodnych spotkań, warsztatów itp. wyłącznie w obecności nauczycieli, opiekunów, terapeutów, pod nadzorem których małoletnich grupa uczestników przebywa w Bibliotece.
Standardem jest, iż kontakt z małoletnimi odbywa się w godzinach pracy Biblioteki ewentualnie w czasie warsztatów, spotkań i innych działań realizowanych przez Bibliotekę poza godzinami jej otwarcia, a w przypadku komunikacji internetowej – Pracownicy korzystają wyłącznie ze służbowych kanałów komunikacji (profil biblioteki, mail, telefon), czatów grupowych, a nie wiadomości prywatnych.
Standardem jest prowadzenie rozmów z dzieckiem wyłącznie przy drzwiach otwartych.
Standardem jest, iż dane osobowe dziecka/małoletniego podlegają ochronie na zasadach określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku
z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), a mianowicie:

Pracownik Biblioteki ma obowiązek zachowania tajemnicy danych osobowych, które przetwarza oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem;
dane osobowe dziecka/małoletniego są udostępniane wyłącznie osobom
i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.

Dopuszczalny jest fizyczny kontakt Pracowników z małoletnim, który jest stosowny
i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu, tj.:

jest odpowiedzią na potrzeby małoletniego w danym momencie;
uwzględnia wiek małoletniego, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy
i sytuacyjny.

Pracownicy dokonując oceny stosowności kontaktu fizycznego z małoletnim kierują się zawsze swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję małoletniego, pytając go o zgodę na kontakt fizyczny.
Pracownicy są zobowiązani:

odnosić się do małoletnich z szacunkiem;
wysłuchać i starać się udzielić odpowiedzi dostosowanej do sytuacji i wieku dziecka;
zachowywać cierpliwość w komunikacji z dziećmi oraz dbałość o czytelność komunikatu adresowanego do dziecka.

W relacji Pracowników z małoletnimi niedopuszczalne jest w szczególności:

stosowanie wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby);
zawstydzanie, upokarzanie, lekceważenie i obrażanie dzieci;
podnoszenie głosu, krzyczenie na małoletnich, chyba że wymaga tego sytuacja niebezpieczna (np. ostrzeżenie), wywoływanie u nich lęku;
zachowywanie się w obecności małoletnich w sposób niestosowny, np.: poprzez używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag oraz nawiązywanie w wypowiedziach do atrakcyjności seksualnej;
dotykania małoletnich w sposób, który mógłby zostać nieprawidłowo zinterpretowany;
kontaktu fizycznego, który mógłby być niejawny bądź ukrywany, wiążący się z jakąkolwiek gratyfikacją bądź wynikającą z relacji władzy;
ujawnianie danych wrażliwych dotyczących małoletniego, wyszczególnionych w art. 9 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE(Dz.U. UE.L. z 2016 r. Nr 119 poz. 1), obejmujących pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych, oraz przetwarzanie danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności albo orientacji seksualnej tej osoby;
ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej, itp.) dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych małoletnich;
utrwalanie wizerunku małoletniego (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych Pracownika;
proponowanie małoletnim alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji psychoaktywnych, spożywanie ich wspólnie z małoletnimi lub w ich obecności;
zapraszanie małoletnich do swojego miejsca zamieszkania;
nawiązywanie kontaktów z małoletnimi uczęszczającymi do placówki poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych.

Zabrania się małoletnim korzystania z urządzeń mobilnych w sposób niewłaściwy, a w szczególności:

nagrywania rozmów;
utrwalania wizerunku innych małoletnich lub Pracowników;
oglądania, słuchania nieodpowiednich treści lub udostępnia je innym małoletnim;
rozpowszechniania fake news.

W razie uzasadnionego podejrzenia, że małoletni korzysta z urządzenia mobilnego w sposób określony w pkt 16, Pracownik zobowiązany jest upomnieć małoletniego, a w przypadku braku osiągnięcia zamierzonego skutku, podjąć dalszą interwencję, zgodnie z procedurą określoną w Rozdziale 6 Standardów.

Rozdział 4.

Zasady bezpiecznych relacji małoletni – małoletni, w tym zachowania niedozwolone

Podstawową zasadą relacji między małoletnimi przebywającymi w Bibliotece jest odnoszenie się do siebie zgodnie z zasadami kultury, działanie z szacunkiem, z uwzględnieniem prawa każdego małoletniego do bezpiecznego i komfortowego korzystania z usług Biblioteki oraz uczestnictwa w wydarzeniach organizowanych przez Bibliotekę.
Małoletni traktują się nawzajem z szacunkiem oraz uwzględniają we wzajemnych kontaktach swoją godność i potrzeby.
Grupy dzieci uczestniczące w zajęciach bibliotecznych w ramach oferty zajęć i spotkań organizowanych przez Bibliotekę dla jej instytucjonalnych partnerów, placówek oświatowych z terenu Gminy Wielka Wieś, przebywają w Bibliotece pod opieką bibliotekarzy oraz towarzyszących im nauczycieli i opiekunów wyznaczonych przez daną placówkę. O zasadach wzajemnego szacunku i sposobie zachowania się w Bibliotece dzieci są informowane na początku spotkania.
W relacjach pomiędzy małoletnimi niedozwolone jest w szczególności:

stosowanie przemocy wobec jakiegokolwiek dziecka, w jakiejkolwiek formie;
używanie wulgarnego, obraźliwego języka;
upokarzanie, obrażanie, znieważanie innych dzieci;
podnoszenie głosu wobec innych dzieci;
zachowanie w sposób niestosowny, tj. używanie wulgarnych słów, gestów, żartów, kierowanie obraźliwych uwag, w tym o zabarwieniu seksualnym;
utrwalanie wizerunku innych dzieci poprzez nagrywanie (również fonii) i fotografowanie bez uzyskania zgody.

Rozdział 5.

Ochrona wizerunku i danych osobowych dziecka/małoletniego

Biblioteka, uznając prawo dziecka/małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka/małoletniego.
Uznając prawo małoletnich do prywatności i ochrony dóbr osobistych zabrania się Pracownikom nagrywania rozmów i upubliczniania wizerunku małoletnich.
Pracownikom Biblioteki nie wolno utrwalać ani umożliwiać nikomu utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) bez pisemnej zgody opiekuna dziecka, w szczególności Pracownikowi Biblioteki nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) przebywającego na terenie Biblioteki bez pisemnej opiekuna dziecka.
Pracownik biblioteki nie może upubliczniać wizerunku dziecka w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie wideo) bez pisemnej zgody opiekuna prawnego dziecka, z wyłączeniem sytuacji, o której mowa w przepisie art. 81 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j.: Dz.U. 2022r., poz. 2509 z późn. zm.), w której zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Zgoda opiekuna prawnego na utrwalanie i upublicznienie wizerunku dziecka nie jest wtedy wymagana.

Rozdział 6.

Zasady bezpiecznej rekrutacji Personelu

Biblioteka dokłada wszelkich starań, by zatrudniać Pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje i kompetencje, którzy podzielają wartości chronione niniejszą polityką.

Standardem jest rekrutacja Pracowników odbywająca się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji, a Biblioteka dąży do jak najlepszej weryfikacji kwalifikacji kandydata/kandydatkę na pracownika, w tym stosunku do wartości podzielanych przez placówkę, takich jak ochrona praw dzieci, w tym prawa dziecka do ochrony przed krzywdzeniem i szacunek do ich godności.

Opis stanowiska pracy zawiera informację o tym, że w Bibliotece obowiązują Standardach Ochrony Małoletnich.
W opisie stanowiska pracy zawierana jest informacja o weryfikacji pracowników w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnych w trakcie postępowania rekrutacyjnego/podczas procedury naboru na dane stanowisko.
W opisie stanowiska pracy zawierana jest także informacja o konieczności przedstawienia przez kandydata/kandydatkę na pracownika informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w Rozdziale XIX (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV Kodeksu karnego (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności), w art. 189a (handel ludźmi) i art. 207 (znęcanie się) Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1939 z późn. zm.), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
Biblioteka dba, aby wszyscy Pracownicy posiadali odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz nie stanowili dla nich zagrożenia.
W każdym przypadku Biblioteka musi posiadać dane pozwalające zidentyfikować osobę przez nią zatrudnioną, niezależnie od podstawy zatrudnienia: imię (imiona)
i nazwisko, datę urodzenia oraz dane kontaktowe osoby zatrudnianej.
Zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępstwami na tle seksualnym – Biblioteka przed zawarciem umowy sprawdza kandydata/kandydatkę na pracownika w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (rejestr z dostępem ograniczonym) lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.[1] Sprawdzenie w rejestrze sprawców dokumentuje się wydrukiem informacji zwrotnej wygenerowanej z Rejestru, a figurowanie w Rejestrze wyklucza możliwość zatrudnienia kandydata.
Biblioteka jest zobowiązana do domagania się od osoby zatrudnianej, niezależnie od podstawy zatrudnienia, przed dopuszczeniem jej do wykonywania czynności w związku z przewozem, zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego[2] oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
Kandydat/kandydatka na pracownika składa także oświadczenie o posiadaniu przez niego/nią pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystaniu z pełni praw publicznych oraz o braku skazania prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, zgodnie ze wzorem, stanowiącym Załącznik Nr 1 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 1 do SOM oświadczenie)
Jeżeli osoba posiada obywatelstwo inne niż polskie przedkłada:

informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla ww. celów;
pod rygorem odpowiedzialności karnej – oświadczenie o państwie/państwach zamieszkiwania w ciągu ostatnich 20 lat innych niż Rzeczypospolita Polska
i państwo obywatelstwa, zgodnie ze wzorem, stanowiącym Załącznik Nr 2 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 2 do SOM oświadczenie art. 2_dla osób z zagranicy);
jeżeli w ciągu 20 lat mieszkała w innych państwach niż Rzeczypospolita Polska
i państwo obywatelstwa – informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami
z dziećmi.

Dopuszczalne jest przedłożenie przez kandydata/kandydatkę na pracownika, pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenia, że prawo danego państwa nie przewiduje wydawania informacji o niekaralności i/lub oświadczenia, że dane państwo nie prowadzi rejestru karnego oraz oświadczenia, że nie był/nie była prawomocnie skazany/skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189ai art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niego/niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuścił się/dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, zgodnie ze wzorem, stanowiącym Załącznik Nr 3 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 3 do SOM oświadczenie brak rejestru)
O składaniu oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia świadczy zawarta w ich treści w ich treści klauzula: „Jestem świadomy/Jestem świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, która zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Oświadczenia, wydruki z rejestrów i zaświadczenia i z rejestrów i zaświadczenia z KRK dołączane są do części A akt osobowych pracownika lub do dokumentacji wolontariusza/praktykanta. W przypadku danych z Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, wystarczającym jest wydruk strony internetowej, na której widnieje komunikat, że sprawdzana osoba nie figuruje w Rejestrze.
Postanowienia pkt 6-14 stosuje się odpowiednio w przypadku podejmowania przez Bibliotekę współpracy z podmiotem zewnętrznym, w szczególności z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą lub osobą prawną, jeżeli współpraca ta, choćby potencjalnie, wiąże się z kontaktem z dziećmi. W takiej sytuacji wszystkie osoby realizujące umowę lub wyznaczone przez podmiot zewnętrzny do jej realizacji składają oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami i zobowiązaniem do ich stosowania i przestrzegania.

Rozdział 7.

Procedury reagowania na krzywdzenie

Pracownicy w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletniego oraz stosują zasady określone w Standardach.
Zgodnie z art. 304 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2024r., poz. 37 z późn. zm.) instytucje państwowe
i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są zobowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołane go do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.
W przypadku uzyskania przez Pracownika informacji o krzywdzeniu małoletniego lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego, Pracownik ma obowiązek zawiadomienia
o powyższym osoby wskazanej w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów, a w przypadku jej nieobecności – Dyrektora. Z zawiadomienia sporządza się notatkę służbową. Notatka może mieć formę pisemną lub mailową. O zaistniałej sytuacji osoba wskazana
w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów niezwłocznie zawiadamia Dyrektora celem podjęcia dalszej postępowania.

Wobec otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w pkt 3, Dyrektor podejmuje interwencję. W przypadku nieobecności Dyrektora interwencja prowadzona jest przez Pracownika, który powziął informację o krzywdzeniu lub podejrzeniu krzywdzenia małoletniego.
Z przebiegu interwencji sporządza się Kartę interwencji, dotyczącą przeciwdziałania krzywdzeniu małoletniego. Kartę umieszcza się w segregatorze interwencji, prowadzonym przez osoby wskazane w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów.

Standardem jest:

przeszkolenie wszystkich Pracowników w obszarze prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania instytucji o możliwości popełnienia przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw na szkodę małoletnich; w zakresie roli pracowników oświaty w przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz w zakresie rozpoznawania czynników ryzyka krzywdzenia dziecka;
udostępnienie wszystkim pracownikom wykazu danych adresowych lokalnych placówek pomocowych, zajmujących się ochroną dzieci oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i współpraca z tymi instytucjami (tj. m.in.: ośrodek pomocy społecznej, dzielnicowy, komenda policji, powiatowe centrum pomocy rodzinie, centra pomocy dziecku, ośrodki wsparcia, organizacje pozarządowe, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, placówki ochrony zdrowia), a w szczególności udostępnienie następujących danych:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wielkiej Wsi, Plac Wspólnoty 2, 32-085 Szyce, tel.: 12 419 11 01;
Komisariat Policji w Zielonkach, ul. Władysława Łokietka 205, 31- 263 Kraków, tel. : 47 832 11 50;
Posterunek Policji w Białym Kościele, ul. Królowej Jadwigi 4, 32-089 Biały Kościół – tel. 518 656 377, 47 83 22 150 lub 155, dyżury : pon. i śr. 10-14, pt. 10-17;
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie – al. Słowackiego 20, 30-037 Kraków (12) 397-95-64;
Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Krakowie, ul. Radziwiłłowska 8B, 31-026 Kraków – tel.: 12 421 92 82;
Fundacja „Dajemy Dzieciom Siłę” – prowadzi telefon zaufania – tel. 116 111.
prowadzenie przez osobę wskazaną w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów Rejestru zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich, którego wzór stanowi Załącznik Nr 4 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 4 do SOM rejestr zdarzeń);
prowadzenie przez osobę wskazaną w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów Karty interwencji dotyczącej przeciwdziałaniu krzywdzeniu małoletniego, której wzór stanowi Załącznik Nr 5 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 5 do SOM Karta Interwencji).

W przypadku zdarzenia, w wyniku którego doszło do uszczerbku na zdrowiu, wykorzystania seksualnego i/lub innych zachowań wyczerpujących znamiona przestępstwa ściganego z urzędu, informowany jest Dyrektor placówki oświatowej, do której odbywa się przewóz, który powiadamia Policję (interwencyjnie, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie i/lub gdy rodzice odmawiają przyjazdu) lub sądu rodzinnego (wysłanie zawiadomienia o możliwości popełnienia czynu karalnego/ przestępstwa).
W przypadku uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia małoletniego przez innego małoletniego Pracownik powinien w miarę możliwości wyeliminować niepożądane zachowanie bez wpływu na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego krzywdzonego, a następnie postępować zgodnie z procedurą określoną w pkt 3 niniejszego Rozdziału.
Na potrzeby Standardów opracowane zostały procedury interwencji (reagowania na krzywdzenie) w przypadku ujawnienia działania na szkodę małoletniego w formie:

przemocy rówieśniczej,
przemocy domowej,
działania na szkodę dziecka przez Pracownika Biblioteki.

Procedury reagowania na krzywdzenie, o których mowa w pkt 7, stanowią Załącznik Nr 6 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 6 do SOM Procedury reagowania na krzywdzenie).
W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka osoba ujawniająca zdarzenie bezzwłocznie dzwoni na numer alarmowy 112. Poinformowania służb dokonuje pracownik, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu, następnie wypełnia kartę interwencji.

Dyrektor Biblioteki jest osobą odpowiedzialną za prowadzenie Rejestru zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich.

Rozdział 8.

Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu

Wszystkich użytkowników Biblioteki obowiązują zasady określone w Regulaminie korzystania ze stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu w Gminnej Bibliotece Publicznej w Wielkiej Wsi, ustalające prawa użytkownika oraz zachowania niedozwolone.
W Bibliotece jest dostępna sieć wifi dla czytelników, zabezpieczona jednorazowym czasowym hasłem dostępu. Dostęp do stron www jest ograniczony przez sprawdzenie, czy dany adres jest dodany do internetowej bazy stron niewłaściwych i niebezpiecznych.
Na terenie Biblioteki dostęp dzieci do Internetu możliwy jest pod nadzorem Pracownika, na przeznaczonych do tego komputerach, znajdujących się na terenie Biblioteki.
Biblioteka zapewnia dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu, a także w miarę możliwości – prowadzi z tego zakresu zajęcia.
Pracownik zatrudniony na stanowisku informatyka raz w miesiącu sprawdza, czy na komputerach z dostępem do Internetu nie znajdują się niebezpieczne treści oraz w miarę możliwości stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie, gdy treści te zostały tam zapisane.
Gdy zostanie ustalone dziecko, które korzystało z komputera w chwili zamieszczenia na nim niebezpiecznych treści, należy w przyjazny sposób przeprowadzić z nim rozmowę
o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu i o szkodliwości takich treści.

Rozdział 9.

Monitoring

Biblioteka co najmniej raz na 2 lata dokonuje oceny Standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
Dyrektor Biblioteki jest osobą odpowiedzialną za monitorowanie realizacji Standardów ewaluowanie i modyfikowanie zapisów Standardów.
Dyrektor Biblioteki na bieżąco monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi zasadami ochrony dzieci, dokonując co najmniej raz na dwa lata oceny Standardów, by dostosować je do aktualnych potrzeb i obowiązujących przepisów.

Dyrektor Biblioteki przeprowadza wśród Pracowników, raz na dwa lata, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. W ankiecie Pracownicy mogą proponować zmiany Standardów oraz wskazywać naruszenia Standardów w bibliotece. Wzór ankiety stanowi Załącznik Nr 7 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 7 do SOM ankieta).
Wnioski z przeprowadzonej oceny oraz ankiety są dokumentowane w formie notatek służbowych, a zmiany w Standardach wprowadzane są aneksami, w trybie właściwym dla ich wprowadzenia.

Rozdział 10.

Edukacja w zakresie ochrony dzieci przed krzywdzeniem

i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia

Biblioteka zapewnia swoim Pracownikom edukację w zakresie ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia.
Każdy pracownik ma obowiązek zapoznać się ze Standardami niezwłocznie po podjęciu zatrudnienia w Bibliotece, a fakt zapoznania się i przyjęcia Standardów do stosowania i przestrzegania poświadcza poprzez złożenie stosownego oświadczenia, opatrzonego własnoręcznym podpisem. Oświadczenie, o którym mowa powyżej, zostaje złożone do akt osobowych Pracownika.
Osoba wskazana w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów jest osobą odpowiedzialną za przygotowanie Pracowników do stosowania Standardów.
Pracownicy Biblioteki posiadają wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich.
Biblioteka udostępnia użytkownikom treść Standardów na swojej stronie internetowej pod adresem: www.gbpwielka-wies.pl oraz w BIP. Forma papierowa Standardów w wersji pełnej oraz w wersji skróconej, przeznaczonej dla małoletnich, dostępna jest do wglądu w siedzibie Biblioteki – w pomieszczeniu wypożyczalni.
Standardem jest, że dzieci otrzymują informacje do kogo i gdzie mogą się zwrócić
o pomoc i radę w wypadku krzywdzenia, wykorzystywania.
W Bibliotece, w miejscach dostępnych dla dzieci, wywieszone są:

informacje o numerach bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży,
informacje, jak szukać pomocy w przypadku krzywdzenia.

Wzór zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa stanowi Załącznik Nr 9 do Standarów (zobacz plik Załącznik Nr 9 do SOM zawiadomienie KPK).

Rozdział 11.

Postanowienia końcowe

Standardy wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.
Ogłoszenie Standardów następuje poprzez ich opublikowanie w Biuletynie Informacji Publicznej Gminnej Biblioteki Publicznej w Wielkiej Wsi, na stronie internetowej Biblioteki oraz przez ich udostępnienie w siedzibie Biblioteki, tj. w pomieszczeniu wypożyczalni.
Każdy Pracownik zatrudniony w Bibliotece w dniu wejścia w życie Standardów składa oświadczenie, opatrzone własnoręcznym podpisem o zapoznaniu się ze Standardami i zobowiązaniem do ich stosowania i przestrzegania. Oświadczenie, o którym mowa powyżej, zostaje złożone do akt osobowych Pracownika. Wzór oświadczenia stanowi Załącznik Nr 8 do Standardów (zobacz plik Załącznik Nr 8 do SOM oświadczenie pracownika)
Standardy dostępne będą także u osoby wskazanej w Rozdziale 2 pkt 7 Standardów.
Integralną częścią Standardów są wymienione w nich Załączniki.

[1] Aby sprawdzić osobę w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym potrzebne są następujące dane kandydata/-tki: imię i nazwisko; data urodzenia; PESEL; nazwisko rodowe; imię ojca; imię matki.

[2] Dotyczy przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, handlu ludźmi, znęcania się.

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

WERSJA SKRÓCONA DLA MAŁOLETNICH

CZYM SĄ STANDARDY I DLACZEGO ZOSTAŁY WPROWADZONE?

Przemoc i krzywdzenie są niestety bardzo częste i zdarzają się zarówno w rodzinach, szkołach, jak i innych miejscach, w których zdarza Ci się przebywać. Możesz doświadczyć tych zjawisk także w przestrzeni internetowej, np. podczas zajęć, komunikacji z innymi lub gry.

Dla nas nadrzędną wartością jest to, żeby zapewnić Ci bezpieczny rozwój, w tym celu wprowadziliśmy Standardy Ochrony Małoletnich, które są dla nas nie tylko obowiązkiem zawartym w ustawie, ale także drogowskazem relacji i budowania przyjaznej przestrzeni dla Ciebie.

Poznaj nas lepiej i zapoznaj się z naszymi najważniejszymi wartościami. A jeśli chciałbyś coś do nich dodać, daj nam znać! Jesteśmy otwarci na Twoje propozycje, bo to Ty i Twoja unikatowość pozwala nam na ciągły rozwój.

Poniżej będzie krótko, ale na temat!

TWOJE BEZPIECZEŃSTWO – NASZ PRIORYTET

Chcemy ochronić Cię przed różnymi formami krzywdzenia, w tym agresji fizycznej i psychicznej.

PRZEMOC? NIE MA MOWY!

Jeśli doświadczysz sytuacji, w której ktoś Cię skrzywdzi, upokorzy lub będzie Ci przykro lub wiesz, że ktoś inny ma z tym problem, zgłoś to do swojego nauczyciela lub do kogoś z Biblioteki. Możesz to zrobić także osobiście/telefonicznie lub mailowo. Nie musisz się podpisywać, ale będzie nam wtedy łatwiej pozyskać więcej szczegółów o danej sytuacji. Każde takie zgłoszenie potraktujemy poważnie i przeanalizujemy.

SZACUNEK? NA PEWNO TAK!

Jesteś dla nas najważniejszą osobą, bez której nasze działania nie miałyby sensu. Dlatego szanujemy Twoje prawa, w tym w szczególności godność i dążymy do zapewnienia Ci bezpieczeństwa. W komunikacji z Tobą kierujemy się szacunkiem, cierpliwością i wyrozumiałością.

JESTEŚMY RÓŻNI

Jesteśmy różni, ale każdy z nas jest wyjątkowy. Różnorodność pozwala nam uczyć się nie tylko od nauczyciela, ale też od innych. My także cały czas uczymy się od Ciebie, a obserwowanie Twojego rozwoju i nauka nowych umiejętności to prawdziwa przyjemność. Jeśli kogoś nie rozumiesz, zadaj dodatkowe pytania lub poproś o powtórzenie. Masz prawo do wyrażania swojej potrzeby, ale agresja, przerywanie, czy zagłuszanie nie jest sposobem na rozwiązanie problemu.

ZDJĘCIA – MASZ PRAWO DO DECYZJI

Dbamy o Twoją prywatność, dlatego jeśli nie chcesz być na zdjęciach, masz prawo powiedzieć NIE. Szanujemy Twoje prawo do odmowy i nie stosujemy żadnych sankcji. Nie czuj się też w żaden sposób gorszy. To Twoja decyzja, a my ją respektujemy.

INTERNET – TAK CZY NIE?

Podczas korzystania z Internetu, bądź ostrożny. Niestety, czasami możesz trafić na strony, które nie są dla Ciebie odpowiednie lub na których możesz zobaczyć przemoc lub agresję. Przekaż to swoim rodzicom lub nam. A czy wiesz, że średni wiek gracza w Polsce to AŻ 30 lat? Ty masz dużo mniej, ale pamiętaj, że czasami osoby kłamią i podają informacje, które nie są prawdziwe, dlatego nawet w grach lub grupach, nie podawaj wielu szczegółów na swój temat, w tym adresu zamieszkania czy nr telefonu.

BEZPIECZNA PRZESTRZEŃ

Czasami ktoś może także „ukraść” konto np. na Facebooku innej osobie, dlatego nie przyjmuj zaproszeń od osób, których nie znasz i nigdy ich nie widziałeś na żywo. Nie wysyłaj też smsów na numery, których nie znasz. My również nie będziemy się z Tobą kontaktować z naszych prywatnych profilów na Facebooku czy Instagramie. Nie będziemy też dzwonić z prośbą o spotkanie w miejscu innym niż to, do którego zwykle uczęszczasz i o którym wiedzą Twoi rodzice. Jeśli otrzymasz od nas niepokojącą Cię informację, od razu zgłoś ją rodzicom / opiekunom lub nam mailowo/telefonicznie. Wyjaśnimy sytuację i poinformujemy Cię o rozwiązaniu.

MASZ PRAWO WIEDZIEĆ

Masz prawo wiedzieć co robimy, żeby Cię chronić. Pełną wersje Standardów ochrony dzieci/małoletnich możesz znaleźć na naszej stronie internetowej.

MASZ PRAWO KORZYSTAĆ ZE WSPARCIA

Czasem każdy z nas ma gorszy dzień i w pełni to rozumiemy, ale jeśli coś złego dzieje się u Ciebie (lub w Twojej rodzinie, otoczeniu) albo po prostu potrzebujesz z kimś porozmawiać, możesz dać nam znać lub możesz zadzwonić pod te numery:

116 111 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;
800 121 212–Dziecięcy telefon zaufania, prowadzony przez Rzecznika Praw Dziecka

Osoby, które tam pracują, udzielą Ci wielu przydatnych wskazówek i pomogą rozwiązać Twoje problemy.

112 – A jeśli będziesz obawiać się o swoje zdrowie lub życie, zadzwoń na Policję pod
numer alarmowym:

Gdziekolwiek jesteś i gdziekolwiek to czytasz – pamiętaj, że jesteś cudowną i wartościową osobą, która zasługuje na bezpieczny rozwój!